HET MEEST RECENTE NUMMER VAN F&P, Maart 2022:FILOSOFIE & PRAKTIJK, 43 (2022) 1, THEMA:Structuurverandering / Habermas
Dit eerste
nummer van jaargang 43 van Filosofie
& Praktijk wordt geopend door Jürgen Habermas met zijn bijdrage “Gedachten
en hypothesen over een nieuwe structurele verandering van de politieke publieke
sfeer”. Deze publicatie, voor Filosofie
& Praktijk vertaald door Leon Pijnenburg, verscheen onlangs in een
speciaal themanummer van het tijdschrift Leviathan,
waarin verschillende auteurs hun licht lieten schijnen op de nieuwe structurele
veranderingen van de politieke openbaarheid. Daarmee is de ‘klassieker’
van Jürgen Habermas, Strukturwandel der
Öffentlichkeit, (Neuwied 1962; Nederlandse vertaling: De structuurverandering van het publieke
domein. Amsterdam: Uitgeverij Boom, 2015) opnieuw uitgangspunt voor
discussie. In dit F&P-nummer niet de volledige discussie, maar wel de
uitgebreide bijdrage van Habermas naar aanleiding van het boek waarvan hij laat
weten dat het in termen van
verkoop “hoewel het mijn eerste was, tot op heden mijn meest succesvolle
gebleven” is, maar waarvan hij een veel belangrijker gevolg constateert,
namelijk “binnen de sociale
wetenschappen kreeg het politieke concept van de ‘publieke sfeer’ zo wel een
plaats in een bredere sociaal-structurele context.” En dat geldt ook nog
vandaag de dag.
De volgende bijdrage aan dit nummer, “Op het spoor van natuurbeleving en cultuuroverdenking aan de hand
van Ton Lemaire. Een overzicht” door Petran Kockelkoren, bevat de tekst van
zijn rede ter
gelegenheid van de uitreiking van de Kasteel Groeneveld Prijs in oktober 2021.
Deze prijs wordt toegekend aan “een persoon of organisatie die zich
uitzonderlijk heeft ingespannen voor de bewustwording van natuur en landschap
voor huidige en toekomstige generaties”. En die persoon was Ton Lemaire. Na zijn bekkende Filosofie van het Landschap publiceerde
Uitgeverij Ambo nog een twintigtal boeken van Ton Lemaire, waarin telkens de
verhouding van cultuur en natuur centraal staat. Petran Kockelkoren kijkt
terug: “Al tijdens mijn studietijd aan de Faculteit Filosofie in Groningen in
de jaren zeventig heb ik de vormende invloed ondervonden van zijn baanbrekende
boeken. Deze hebben mij - en vele generatiegenoten met mij - op het spoor gezet
van natuurbeleving en cultuuroverdenking.”
Daarna presenteert Dick Willems met zijn bijdrage “Zorg, technologie, ethiek: het goede blijven
leren” een bewerking van zijn afscheidsrede als hoogleraar Medische
Ethiek aan de Universiteit van Amsterdam, gehouden op 24 september 2021. Hij
beschrijf in zijn bewerkte rede wat de medische ethiek naar zijn idee in de
afgelopen achttien jaar geleerd heeft. En daarbij neemt hij “geleerd” in de
inderdaad dubbele betekenis van onderwezen en opgestoken. Hij
bespreek achtereenvolgens de terreinen ‘ondersteuning’, ‘onderzoek’, en
‘onderwijs’, om aan het slot te concluderen: “We moeten ethiek blijven leren
maar we moeten ook weer leren om idealen te bedenken, om te dromen.”
In zijn “Minima Philosophica” gaat Ton Vink nader in op
de gang van zaken rond het door de Coöperatie Laatste Wil gepropageerde
natrium-azide als middel om tot zelfdoding over te gaan. Hoe zit het met de
handel in dit middel en hoe gaan mensen eigenlijk dood als ze dit ‘Middel X’
gebruiken? We zijn inmiddels een aantal arrestaties, aangiftes en doden verder
en de vraag wordt dan ook gesteld: moet er niet eens wat gebeuren? Het is mooi
om een recht te claimen, maar gaat dat niet gepaard met de plicht om op
verantwoorde wijze van zo’n recht gebruik te maken?
In zijn bijdrage “Sterven
en laten sterven” reageert Kees
Hellingman vanuit humanistische hoek op de bijdragen aan het thema ‘voltooid
leven’ in het laatste nummer van jaargang 42 van F&P. Hij geeft zijn beargumenteerde mening
over euthanasie en hulp daarbij, en zet dat af tegen de argumentatie in de
bijdragen van verschillende auteurs in het genoemde nummer van Filosofie
& Praktijk: “Bovendien
meen ik dat te vaak (altijd?) een element ontbreekt in de discussies over dit
onderwerp: suïcide in de praktijk. Misschien komt dat omdat het wat makkelijker
praten is over de zin van het leven, de beschermwaardigheid, of zelfs de
heiligheid ervan, zonder het gitzwarte beeld van de suïcide in het achterhoofd.
Daarom wil ik ook daarop ingaan.”
De rubriek Signalementen vormt zoals gebruikelijk de
afsluiting van F&P.
---------------------------------------- |
|